حجت الاسلام حاجیان قمی استاد حوزه علمیه قم و پژوهشگر تاریخ اسلام در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به واقعه مهم معراج رسول گرامی اسلام (ص) گفت: در تاریخ وقوع معراج در میان مورخان اسلامی اختلاف است که بعضی آن را شب هفدهم ماه رمضان سال دوازدهم بعثت می‌دانند ولی اختلاف در تاریخ وقوع آن، مانع از اتفاق در اصل وقوع آن نیست.
حجت الاسلام حاجیان قمی با بیان آیاتی از قرآن کریم که اشاره به واقعه معراج دارد، تصریح کرد: اولین آیه از آیات سوره مبارکه اسرا، اشاره به مسئله معراج رسول الله (صلی‌الله علیه و آله و سلم) دارد که در ماه مبارک رمضان تحقق پذیرفته است؛ «سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَیٰ بِعَبْدِهِ لَیْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا ۚ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ». مشهور و معروف در میان دانشمندان اسلام این است که پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) هنگامی که در مکه بود در یک شب از مسجدالحرام به مسجد الاقصی رفت و در بیت‌المقدس به خدمت پروردگار آمد و از آنجا به آسمان‌ها صعود کرد. پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) وقتی که به معراج رفت آثار عظمت خدا را در پهنه آسمان‌ها مشاهده نمود و همان شب به مکه بازگشت.
صعود جسم و روح پیامبر اکرم (ص) در شب معراج به آسمان‌ها
پژوهشگر تاریخ اسلام در ادامه تاکید کرد: مشهور و معروف آن است که پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) این سیر آسمانی و زمینی را با روح و جسم توأمان انجام داد ولی از آنجایی که این موضوع، یک موضوع فوق‌العاده و شگرفی است؛ جمعی به توجیه آن پرداخته‌اند و آن را به معراج روحانی تفسیر کرده‌اند که چیزی شبیه به یک خواب و یا مکاشفه روحی خواهد بود؛ اما این موضوع کاملاً با ظواهر آیات مخالف است چرا که ظاهر آیات به مسئله جسمانی بودن این سیر گواهی می‌دهد.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به دو سوره از قرآن کریم که به واقعه معراج اشاره دارد، تصریح کرد: در دو سوره از سوره‌های قرآن کریم به مسئله معراج اشاره شده است؛ نخست در آیه اول سوره اسرا، که بخش اول این سفر را بیان می‌کند؛ یعنی سیر از مکه و مسجدالحرام به مسجد الاقصی و بیت‌المقدس. و در سوره مبارکه نجم، آیات سیزدهم الی هجدهم نیز در خصوص قسمت دوم معراج، یعنی سیر آسمانی اشاره شده است. در این آیات شریفه خداوند متعال می‌فرماید: «وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَیٰ (١٣) عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَیٰ (١٤) عِنْدَهَا جَنَّةُ الْمَأْوَیٰ (١٥) إِذْ یَغْشَی السِّدْرَةَ مَا یَغْشَیٰ (١٦) مَا زَاغَ الْبَصَرُ وَمَا طَغَیٰ (١٧) لَقَدْ رَأَیٰ مِنْ آیَاتِ رَبِّهِ الْکُبْرَیٰ (١٨)». پیامبر خدا (ص)، برای دومین بار فرشته وحی حضرت جبرئیل را به صورت اصلی مشاهده و ملاقات کرد. مرتبه اول در آغاز نزول وحی در غار حرا بود و در مرتبه دوم، این ملاقات در نزد بهشت جاودان صورت گرفت و پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) در مشاهده آن، آیات و نشانه‌های بزرگی را از عظمت خدا مشاهده کرد.
حجت الاسلام حاجیان قمی با اشاره به روایات فراوان موجود در خصوص واقعه مهم معراج رسول گرامی اسلام (ص)، گفت: از نظر روایی، روایات بسیار زیادی در خصوص معراج پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله علیه و آله و سلم) داریم که در کتب معروف نقل شده و بسیاری از علمای اسلام، تواتر یا شهرت آن را تصدیق نموده‌اند. به عنوان نمونه، فقیه و مفسر بزرگ اسلام شیخ طوسی، در تفسیر تبیان، ضمن آیه مورد بحث چنین می‌گوید: علمای شیعه معتقدند که خداوند در همان شبی که پیامبرش را از مکه به بیت‌المقدس برد او را به سوی آسمان عروج داد و آیات عظمت خود را در آسمان‌ها به او ارائه فرمود و این واقعه در بیداری بود و نه در خواب.
استاد حوزه علمیه قم در ادامه تاکید کرد: مرحوم طبرسی در تفسیر مجمع‌البیان ذیل آیات سوره نجم می‌فرماید: مشهور در اخبار ما این است که خداوند پیامبر (صلی‌الله علیه و آله و سلم) را با همین جسم در حال بیداری و حیات به آسمان برد و اکثر مفسران را نیز بر همین عقیده هستند. همچنین علامه مجلسی (ره) در بحارالانوار می‌گوید: سیر پیامبر اسلام (صلی‌الله علیه و آله و سلم) از مسجدالحرام به بیت‌المقدس و از آنجا به آسمان‌ها، از جمله مطالبی است که آیات و احادیث متواتر شیعه و سنی بر آن دلالت دارد و انکار امثال این مسائل، یا تعبیر و توجیه آن به معراج روحانی یا خواب دیدن پیامبر گرامی اسلام (ص)، ناشی از عدم اطلاع از اخبار و روایات و یا ضعف یقین است. علامه مجلسی (ره)، تاکید می‌کند که اگر بخواهیم اخباری را که در این باره رسیده جمع‌آوری کنیم کتاب بزرگی خواهد شد.
حجت الاسلام حاجیان قمی در ادامه تصریح کرد: ذکر این نکته کاملاً ضرورت دارد که در لابلای احادیث معراج، روایات مجعول یا ضعیف السند به چشم می‌خورد که به هیچ وجه قابل قبول نیست. لذا مفسر بزرگ مرحوم طبرسی ذیل آیه سوره اسرا احادیث معراج را به چهار گروه تقسیم کرده است: دسته اول روایاتی است که حکم تواتر قطعی است؛ دسته دوم احادیثی است که قبول آنها هیچ مانع عقلی ندارد؛ دسته سوم روایاتی است که با ضوابط و اصولی که در دست داریم مخالف است ولی می‌توان آنها را توجیه کرد و دسته چهارم روایاتی است که مشتمل بر امور نامعقول و باطل می‌باشد و محتوای آنها گواه روشنی بر ساختگی بودن آن اخبار است.
مشاهده مقام و عظمت علی بن ابیطالب (علیه السلام) در شب معراج
وی در پایان با ذکر گوشه‌ای کوچک از فضائل و مناقب امیرالمومنین حضرت علی (علیه السلام)، گفت: از بزرگترین آیات و نشانه‌هایی که رسول الله (صلی‌الله علیه و آله و سلم) در شب معراج مشاهده کرد، مقام و عظمت امیرالمومنین علی ابن ابیطالب (علیه السلام) است.
حجت الاسلام حاجیان قمی افزود: مرحوم علامه امینی (رضوان الله علیه) در الغدیر نقل می‌کند: زمانی که پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) به معراج رفت، در آسمان چهارم از دور منبری از نور را مشاهده کرد که شخصی بر آن نشسته است و ملائکه اطراف او طواف می‌کنند. وقتی نزدیک رفت دید آن کسی که بر منبر نشسته است شبیه چهره نورانی امیرالمومنین علی ابن ابیطالب (علیه السلام) است. از جبرئیل (علیه السلام) سوال کرد: آیا برادرم علی بن ابیطالب (علیه السلام) قبل از من به معراج آمده، جبرئیل عرض کرد خیر یا رسول الله، ملائکه آسمان از بس مشتاق دیدار امیرالمومنین (علیه السلام) بودند و طاقت دوری علی بن ابیطالب (علیه السلام) را نداشتند از خدا درخواست کردند، خداوند هم مجسمه‌ای از نور امیرالمومنین (علیه السلام) آفرید و در اینجا قرار داد و ملائکه هر روز برای دیدار این نور مقدس از خداوند متعال اجازه خواسته و به ملاقات او می‌آیند و آن حضرت را زیارت می‌کنند و برای شیعیان علی بن ابیطالب (علیه السلام) طلب استغفار می‌کنند.
نظر شما